“Hayat çok güzeldi ve ben bedelini pahalı ödedim.“
Alda Merini
İtalyanca aslından çeviren: Birnaz Genç
EVLAT
Evlat, eğer hayalindeki uçurtmayı bulursan
Onu kalbinin aklına bağla
Büyüleyici bahçelerin ortaya çıktığını göreceksin
Ve annen seni yapraklarıyla örten bir ağaca dönüştürecek
Ellerinden iki beyaz güvercin yapacak
Her yere düzen ve barış getiren
Ama,
Yazmayı öğrenmeden önce
Duygu selinden bak kendine
BAMBİNO
Bambino, se trovi l’aquilone della tua fantasia
Legalo con l’intelligenza del cuore
Vedrai sorgere giardini incantati
E tua madre diventerà una pianta che ti coprirà con le sue foglie
Fa delle tue mani due bianche colombe
Che portino la pace ovunque e l’ordine delle cose
Ma prim adi imparare a scrivere guardati nell’acqua del sentimento.
Alda Merini’nin hayat hikâyesi*
Şairleri yakalamaya çalışmayın çünkü parmaklarınızın aralarından kaçarlar .Bana nasıl yazdığımı soran sana söylüyorum, içinde titreten bir acıya sahip olarak…
Ben İtalyan yazar şair Alda Merini. 1931 yılı ilkbaharının 21. Gününde Milano’da doğdum. Deli doğmanın fırtınalar koparacağını bilmeyerek.
Babam sevgi dolu, kültürlü, annemse çok ciddi ve mesafeli biriydi. Kitap okumamı yasaklıyordu çünkü ilerde iyi bir anne ve eş olacağım geleceği uygun görmüştü. Ben duygusal, melankolik, anne ve babama mesafeli biriydim ama okulda çok başarılıydım. Çünkü ders çalışmak benim için hayati bir şeydi.
1943’te evimiz bombalardan yıkıldı. Bir at arabası üzerinde Vercelli’ye kaçtık. Kendimiz pirinç tarlalarına attık. Çünkü bombalar suyun içinde patlamıyorlardı. Bombardımanlar bitene kadar suyun içinde hareketsiz öylece bekliyorduk. Halamın evine misafir olmuştuk ama evden çok ahıra benziyordu. Çok soğuktu fakat yine de burada üç sene kaldık. Okula gidemiyordum çünkü çeltik ayıklamak ve erkek kardeşime bakmakla sorumluydum.
Savaş bitince Milano’ya geri döndük. Beş kişi bir hurdacının odasında yaşadık. On beş yaşındayken bir şiirim tebrikler almaya başladım. Onu babama okuttuğumda ise kağıdı paramparça etmişti çünkü ona göre bu benim karnımı doyurmayacaktı.
1947’de aklımın bana oynadığı ilk oyunla karşılaştım ve bir aylığına kliniğe yatırıldım. Burada bipolar bozukluk teşhisi aldım. Ama şiir yazmaya devam ettim. Yazdığım şiirler ilk olarak 1950’de yayımlandı. 1953’de Ettore Carniti ile evlendim ve dört kız çocuğumuz oldu. Emanuela, Barbara, Flavia ve Simonetta. Kızlarım başka aileler tarafından büyütüldüler. Onlara her zaman deli şair Alda Merini’nin kızı olduklarını saklamalarını tembihledim ama onlar her zaman benim kızım olduklarını ve bundan utanmadıklarını söylediler. İşte bu bana hayat veriyordu.
1964’te bir psikiyatri hastanesinde sekiz yıl yattım. La terra santa kitabımda bu yılları anlatıyorum. Oradan canlı çıkmam gerçekten bir mucizeydi. Beni ziyarete gelen kocam hayatımı kurtardı. Çünkü kimsesi olmayanlar hiçliğin içinde kaybolurlar.
Edebiyat camiasında çokça görmezden gelindim. Eşimi kaybettim ve sonrasında yine yalnızlığa mahkûm oldum. Her şeye rağmen 1984’te La terra Santa’yı yayımladım. Telefonlaşarak görüşmeye başladığım şair, doktor Michele Pierri ile evlenip Taranto’ya yerleştim. Fakat burada tekrar kötüleştim ve psikiyatri hastanesine yatırıldım. Çıktığımda Milano’ya geri döndüm. L’altra verita, farklı bir kadının günlüğü ile 1992’de Librex-Montale ödülünü şiir dalında kazandım. Birçok eser yayımladım. Artık başarılı bir insandım. Para kazanıyordum ama hayat tarzımı değiştirmedim. Navigli‘deki kitap ve fotoğraf dolu evimde berduş gibi yaşıyordum. Not defterime dönüşen evimin duvarlarına devamlı yazıyordum, yerler ise sigara izmaritiyle doluydu…
2004 te sağlık sorunları sebebiyle hastaneye kaldırıldım. Birçok yazar ve şiir tutkunundan maddi manevi destek mesajları aldım. Ve 1 Kasım 2009’da bir kemik tümörü yüzünden hayatımı kaybettim.
Beni hep garip ve farklı olarak yargıladılar. Ama biliyor musunuz ben buna hep bayıldım çünkü dünyanın geri kalanındaki herkese benzemeye dayanamazdım. Ben hayattan çok zevk aldım. Çünkü hayatın cehennem olan tarafını da çok sevdim. Hayat çok güzeldi ve ben bedelini pahalı ödedim.
* Birnaz Genç, İtalyan şair Alda Merini’nin şiirleri ve hayat hikâyesini Yirmibirmart platformu için çevirdi. Hikâyesinin İtalyanca aslı Freeada isimli Youtube kanalında yayınlanan La storia di Alda Merini e delle sue poesie adlı videoda yer almaktadır. Ayrıca, Merini’nin “No, Non Tornare / Geri Dönme” isimli şiiri dergimizin Şubat 2022 sayısında yine Birnaz Genç çevirisiyle yer almıştı.
Alda Merini’nin hayat hikâyesini anlatan videoyu buradan izleyebilirsiniz: